O duchowym znaczeniu krzyża jako znaku wiary, nadziei i świadectwa chrześcijańskiej tożsamości przypomniał 17 maja 2025 r. bp Roman Pindel pod Jubileuszowym Krzyżem Ziemi Żywieckiej na Bendoszce (Będoszce) Wielkiej w Beskidach. Stalowy krzyż, stojący na wysokości 1144 metrów n.p.m. w masywie Wielkiej Raczy, został tam wzniesiony 25 lat temu.
Pasterz diecezji bielsko-żywieckiej wspomniał historię powstania samego krzyża, ale wpisał ją także w szerszy kontekst podobnych znaków postawionych na szczytach gór Beskidu Śląskiego i Żywieckiego.
Duchowny przypomniał, że krzyż na Bendoszce „został postawiony 25 lat temu ogromnym wysiłkiem wielu ludzi”, a jego duchowym ojcem był ks. prałat Edward Ćmiel. Ten wysiłek – jak podkreślił kaznodzieja – był znany szeroko, nawet „wiedział o tym chyba cały Kraków”, co świadczy o zasięgu i znaczeniu tej inicjatywy.
Zauważył, że krzyż na Bendoszce, dzięki solidnemu wykonaniu i położeniu, „widać z daleka, budzi zainteresowanie, podziw, zadumę”, chociaż – jak zaznaczył biskup – „rzadko irytację czy złość, ale są i tacy, tak reagujący”.
Hierarcha odwołał się również do innych krzyży znajdujących się na terenie diecezji. Wymienił i opisał m.in.: krzyże na Pilsku, w tym jeden upamiętniający żołnierza poległego 1 września 1939 roku; krzyż i kapliczkę na Wielkiej Rycerzowej; krzyż na Średnim Grojcu w Żywcu, wzniesiony z okazji wizyty Jana Pawła II w 1995 roku; „Golgotę Beskidów” na Matysce, gdzie oprócz krzyża znajduje się droga krzyżowa zaprojektowana przez prof. Czesława Dźwigaja.
„Krzyż na Hrobaczej Łące, Trzy Lipki nad Bielskiem i krzyż nad Starą Wsią tworzą symboliczny trójkąt o długości 33 km, nawiązując do lat życia Chrystusa” – zaznaczył.
Wspomniał też krzyż na Kaplicówce nad Skoczowem, który wcześniej znajdował się na lotnisku Muchowiec w Katowicach, gdzie Jan Paweł II odprawiał Mszę św. w 1983 roku.
Bp Pindel zauważył, że wiele z wymienionych krzyży zostało postawionych na przełomie XX i XXI wieku. Były to krzyże jubileuszowe, upamiętniające dwa tysiące lat od narodzin Zbawiciela. „Gdy wielu ludzi snuło wtedy różne prognozy, a inni szukali przepowiedni, odnośnie tego, co nas czeka, wierzący stawiali kolejny krzyż ku czci naszego Pana i Zbawiciela” – stwierdził.
Podkreślił, że krzyże te miały cel nie tylko pamiątkowy, ale także ewangelizacyjny – by przypominały o męce i śmierci Chrystusa: „By ludzie chodzący po górach, ale i ci, którzy z drogi będą mogli zobaczyć krzyż na szczycie, mogli sobie uświadomić, że Bóg tak umiłował świat, że Syna swego Jedynego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne”.
W przeddzień 105. urodzin Karola Wojtyły biskup odniósł się również do dziedzictwa Jana Pawła II, który w czasie stanu wojennego i później niósł Polakom nadzieję. Krzyż na Kaplicówce stał się świadkiem papieskiego wołania o „ludzi sumienia”. Przypomniał słowa papieża, który wskazywał, że „najbardziej nam potrzeba ludzi sumienia”, którzy „będą bronić rodziny i wychowania dzieci według wiary rodziców”.
Biskup podkreślił, że krzyże na szczytach nie są tylko dla pielgrzymów i pobożnych, ale również dla tych, którzy są „słabnący w wierze”. Mają być dla nich pomocą, inspiracją, znakiem nadziei i szansą na powrót do modlitwy. „Pomagają tym, którzy idą w góry dla piękna stworzenia czy swojego zdrowia i wypoczynku (…), mogą odczuć pragnienie wiary, powrócić do modlitwy, zastanawiać się nad swoim życiem dzięki temu, że są w cieniu Krzyża”.
Zauważył, że krzyż na Bendoszce nie jest zapomniany, lecz odwiedzany nawet w dni powszednie, co świadczy o jego znaczeniu duchowym. Na zakończenie dziękował „tym, którzy są z nami i żyją, za zmarłych zaś modlimy się, dziękując za ich zaangażowanie”.
Biskup koncelebrował Mszę w asyście innych kapłanów z Żywiecczyzny. Pobłogosławił stado owiec.
Stojący na szczycie Benodszki Wielkiej 23-metrowy stalowy krzyż to jubileuszowa pamiątka, którą wzniesiono w 2000 roku w masywie Wielkiej Raczy, na terenie parafii Rycerka Górna. Roztacza się stąd rozległa panorama na dolinę górnej Soły oraz na pasmo Beskidu Żywieckiego i Śląskiego, z widokiem na Babią Górę i Wielką Fatrę.
17 kwietnia 1999 roku, podczas audiencji papieskiej w Watykanie, projekt krzyża – opracowany przez architektów Jacka Niedźwiedzkiego z Czechowic-Dziedzic i Józefa Pasierbka z Bielska-Białej – przedstawił Janowi Pawłowi II inicjator przedsięwzięcia ks. Edward Ćmiel.
W lipcu 1999 roku plac przyszłej budowy poświęcił ówczesny biskup bielsko-żywiecki Tadeusz Rakoczy. Duchowny powiedział wtedy: „Nas już nie będzie, a ten krzyż na następne wieki pozostanie i będą wspominać mieszkańcy tej pięknej ziemi tych, którzy na znak swojej wiary, nadziei i miłości ten krzyż postawili”.
16 września 2000 roku odbyły się uroczystości poświęcenia Jubileuszowego Krzyża Ziemi Żywieckiej.
