Jedną z najwybitniejszych postaci pochodzących z Wilamowic jest święty arcybiskup Józef Bilczewski. Osoba Arcybiskupa budziła i budzi wielkie zainteresowanie, zarówno w kraju jak i za granicą. Uznany został przez wielu historyków za dzielnego Męża Kościoła i wiernego orędownika sprawy niepodległości Polski. Dzisiaj, prawie po stu latach od jego śmierci, możemy stwierdzić, że Jego postać jest nadal żywa. Przejawia się to m.in. w nieustannym kulcie, którym otaczany jest jego grób na cmentarzu Janowskim we Lwowie. Zapamiętany został przez społeczeństwo polskie, jako mąż wielce zasłużony w działaniach na rzecz Kościoła i Ojczyzny strawił bowiem swe siły i zdrowie. Nazwiskiem swoim wypełnił ćwierćwiekową historię Kościoła i Polski, tak chlubnie, że niewiele imion takich wyliczą dzieje naszych czasów.
Józef Bilczewski przyszedł na świat w Wilamowicach, w diecezji krakowskiej, 26 kwietnia 1860 r. Chrzest św. otrzymał w miejscowym kościele parafialnym 29 kwietnia tegoż roku.
Ojciec jego – Franciszek był synem Józefa Biby i Anny Kuczmierczyk, miejscowych gospodarzy. Matka Anna była córką Jana Fajkisza i Katarzyny Danek. Rodzicami chrzestnymi byli Franciszek i Anna Bittnerowie. Chrztu św. udzielił ówczesny proboszcz ks. Michał Miczek.
Od wczesnej młodości, przyszły arcybiskup lwowski, zdradzał swoje wielkie zamiłowanie do nauki. W roku 1871 ukończył on szkołę ludową w Wilamowicach. W 1872 roku odbył czwartą klasę normalną w Kętach i od 1872 do 1879 roku kontynuował nauki gimnazjalne w Wadowicach. Egzamin dojrzałości złożył z odznaczeniem w dniu 13 czerwca 1880 r.
W 1880 roku zapisał się na studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dał się poznać jako bardzo pracowity i uzdolniony student. W latach studiów (1880-1884) na UJ w Krakowie, Józef Bilczewski, oprócz przedmiotów filozoficznych i teologicznych, wykładanych w ramach programu, uczęszczał na zajęcia, które odbywały się w Wydziale Filozoficznym. Studia na obu wydziałach ukończył z wynikiem celującym i z odznaczeniem.
Święcenia kapłańskie przyjął z rąk ks. Albina kard. Dunajewskiego 6 lipca 1884 roku.
13 lipca w rodzinnych Wilamowicach sprawował po raz pierwszy mszę prymicyjną. W tym okresie nasiliły się u młodego kapłana problemy ze zdrowiem. Pomimo tego, przy ogromnym zapale i sile woli, zdołał w lipcu 1884 roku złożyć trzy egzaminy z dogmatyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W 1885 roku jako wikariusz w Mogile, składa egzamin z historii Kościoła i prawa kanonicznego oraz z teologii moralnej i pastoralnej.
Z woli ks. kard. Albina Dunajewskiego został wysłany do Wiednia, celem uwieńczenia studiów stopniem doktorskim w Instytucie Teologicznym „Augustineum”.
Zaś w listopadzie 1886 roku wyjechał na studia do Rzymu. Ks. Bilczewski pomnażał swoją wiedzę w bibliotekach watykańskich, jak również prowadząc badana archeologiczne w katakumbach i muzeach rzymskich, pod kierunkiem wybitnego archeologa Jana de Rossi.
W 1887 roku przybył do Paryża, na jednosemestralne studium w Instytucie katolickim.
Po powrocie do kraju pełnił funkcję wikariusza w Kętach w latach 1889 – 1890, a następnie w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie. Będąc wikariuszem pisze swoją pracę habilitacyjną, która jest owocem pracy naukowej z okresu studiów w Rzymie i Paryżu. Praca nosi tytuł: „Archeologia chrześcijańska wobec historii Kościoła i dogmatu”. Ks. Bilczewski mając na celu uzyskanie profesury przystępuje do przeprowadzenia procesu habilitacyjnego z zakresu apologetyki i dogmatyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dnia 21 sierpnia 1890 r. zostaje profesorem nadzwyczajnym dogmatyki specjalnej i profesorem zwyczajnym historii kościelnej na Uniwersytecie we Lwowie.
W roku 1892 abp Seweryn Morawski nadał mu ekspozyturę kanoniczką. Z dniem 1 lutego 1893 r. ks. Bilczewski został mianowany zwyczajnym profesorem dogmatyki szczegółowej we Lwowie. W tym czasie przeżywa bolesną stratę swojej matki.
Dnia 10 lutego 1893 r. otrzymuje rokietę i mantolet, 2 czerwca 1900 roku – godność szambelana papieskiego, a 21 czerwca tegoż roku zostaje mianowany rektorem Uniwersytetu Lwowskiego.
Działalność naukowa arcybiskupa Bilczewskiego wycisnęła głębokie piętno w nurcie ówczesnego środowiska umysłowego. Był niewątpliwie najwybitniejszym profesorem na Wydziale Teologicznym we Lwowie. Wiadomo było wszystkim o jego niezwykłej pamięci. Wiele podręczników z dogmatyki, napisanych w j. łacińskim, znał prawie na pamięć.
Ks. prof. Mieczysław Tarnowski, który w 1924 roku ogłosił monografię dotyczącą życia i działalności tego wybitnego pasterza, tak scharakteryzował Jego pracę: „przez kilkadziesiąt lat, był młody profesor chwałą i chlubą nie tylko lwowskiego Wydziału Teologicznego, ale i całego Uniwersytetu, jako wytrawny profesor i wybitny uczony”. Arcybiskup Bilczewski potrafił dzielić się ze swymi słuchaczami wielkimi zdobyczami swej pracy naukowej.
W 1912 roku Uniwersytet Lwowski nadał abp Bilczewskiemu tytuł honorowego doktora filozofii. Do szczytnego posłannictwa w swoim życiu abp Bilczewski przygotował się dobrze przez gorliwą pracę naukową. Na czele jego prac naukowych stoi bezsprzecznie wspomniana już „Archeologia chrześcijańska wobec historii Kościoła i dogmatu”.
Drugą zasadniczą pracę stanowi „Eucharystia w świetle najdawniejszych pomników piśmiennych, ikonograficznych i epigraficznych” – wydana w Krakowie w 1898 roku.
Doniosłość czystości życia poruszył w pracy: „Dziewice Bogu poświęcone w pierwszych wiekach Kościoła”, w której zaakcentował z niezmierną praktycznością wartość życia w czystości i posłuszeństwie.
Wykopaliska naukowe przeprowadzone w różnych miejscach stanowią bogatą kopalnię dla historii sztuki i historii dogmatów chrześcijańskich. Abp Bilczewski – gorący czciciel Eucharystii, autor gruntownej pracy o niej, na podstawie badań katakumbowych podjął się zadania stworzenia szerokiego opisu jej kultu w rozprawie pt. „Cześć Najświętszego Sakramentu w ciągu wieków”.
Przychodził chętnie z pomocą zdobytą wiedzą i nauką szerokim kręgom ówczesnego społeczeństwa poprzez publiczne odczyty, tak jak np. w 1893 r. w Krakowie na wiecu katolickim, na temat znaczenia apologetyki w dzisiejszych czasach. Wielu ówczesnych krytyków i teologów trafnie zauważało, że prace abp Bilczewskiego odznaczały się wysoką wartością literacką i ukazywały wielką pracowitość i głęboką wiedzę uczonego.
Z chwilą wyboru ks. Bilczewskiego na rektora Uniwersytetu we Lwowie, wymieniano jego osobę jako najbardziej odpowiednią na stolicę metropolitarną we Lwowie. Wobec takiego stanu rzeczy, ks. Bilczewski zaniechał swej wcześniejszej opozycji, aczkolwiek wyznał, że on „bez zasług dla Kościoła i społeczeństwa ma osiąść na pierwszej w kraju stolicy biskupiej”.
